Door de schuldencrisis die Europa de afgelopen maanden in zijn greep hield, zou je bijna vergeten dat Griekenland een prachtig land is. Niet alleen als vakantiebestemming, als onuitputtelijke voorraad bezienswaardigheden en als bestemming zeiltochten. Maar vooral als inspiratiebron voor staatsvormen, kunst, het denken en niet te vergeten sport.
Veel van wat de Westerse cultuur en ons gedachtegoed waardevol maakt vindt zijn oorsprong in Griekenland. De Grieken: ze waren niet bang om te experimenteren. Er is geen land zo invloedrijk geweest. De Fransen zijn dat niet met me eens, maar die hebben ongelijk: hun revolutie was een slechte herhaling van oude Griekse ideeën: binnen de kortste keren stond een Franse dictator op die na wat omzwervingen door Europa, op een modderig Belgisch slagveld zijn Waterloo vond. Later veroverden vier Zweedse jongens en meisjes ècht heel Europa met een liedje daarover. Zo hangt eigenlijk alles mooi samen, zoals dat ook hoort op ons continent. Want Europa, de EU en de Euro, daar móest Griekenland bij horen. Ik heb het op deze plek al vaker geschreven: de EU is een project voor vrede en veiligheid, door het creëren van economische samenhang. Dat is een uiterst succesvol project want ongekend lang is er geen oorlog meer geweest en vindt handel vrijelijk plaats. Wat Nederland als exportland alleen al aan Griekenland heeft verdiend overstijgt vele malen de slordige 20 miljard Nederlandse Euro’s die naar Griekenland zijn gevloeid en waarvan we misschien weinig terug gaan zien. Het gaat me een beetje te ver om dit “een goede investering” te noemen – daarvoor hebben de Grieken het geld te veel verkwanseld – maar vrede, veiligheid en vrije handel, dat mag wat kosten. De Griekse trots is gebaseerd op een roemrijk verleden, maar wel – het verleden. De Grieken zijn daar te veel in blijven hangen. In elk geval hebben ze verzuimd te werken aan hun maatschappij. Geen werkend belastingstelsel, geen effectieve publieke sector. Een gigantisch zwart circuit, corrupt tot op het bot. De rijken, de slimmen, zij maken het. De rest is arm, de gemiddelde leeftijd ligt laag. De lagere en middenklasse stopt liefst zo snel mogelijk met werken omdat het toch niks oplevert, resulterend in een veel te lage pensioenleeftijd.
EU-geld is weggemaakt, besteed aan verkeerde dingen, verdwenen in de zakken van de toch al rijken. Tot het niet meer ging en er niets meer kwam. De banken gingen domweg dicht en vervolgens gingen de Grieken overstag. Alle protesten, zelfs een referendum ten spijt. Dat bewijst dat de EU stevig is, staat op het nakomen van afspraken en niet met zich laat spotten. Griekenland staat nu onder curatele van het gebied dat zich die oude Griekse waarden heeft laten inspireren. Maar laten we dit iets groter bekijken. Dat de EU die inspanning doet is óók solidariteit. En bovendien een schitterend experiment: kan de EU een lidstaat helpen zijn maatschappij te organiseren, weer groei en winst te creëren? En kan dat ook een voorbeeld zijn voor andere kwakkelende EU-landen? Ik ben benieuwd, ik hoop het van harte.
Jan Versteegh
Voorzitter VNO/NCW Rijnland
