De stuurgroep die onder leiding van Elco Brinkman zijn rapport ‘Toekomstvisie 2027’ samenstelde, zag onlangs zijn advies om een regioraad te vormen in rook op gaan.
Alleen Voorschoten ziet het voordeel van een extra bestuurslaag, maar wat voor inzicht kun je nog van een gemeente verwachten, die onder curatele van de Provincie staat en waar binnen één jaar het voltallige college van B&W is opgestapt. In Oegstgeest ontstond er al slaande ruzie over het idee alleen al, terwijl Leiden en Zoeterwoude ook tegen stemden. Toen in 1997 bekend werd dat ik regio-wethouder voor Oegstgeest zou worden, vroeg het Leidsch Dagblad naar mijn voornemens. Als belangrijkste noot noemde ik de noodzakelijkheid te streven naar grootschaligheid en dus een fusie met de randgemeenten, te beginnen met Warmond. Beide nieuwe gemeenteraden waren er voor in om daarover aan tafel te gaan, alleen de twee lokale VVD’s gooiden roet in het eten, want zij wilden daar niet aan meewerken. Enige jaren terug schreef professor Ton van Raan over het belang om tijdig de Metropool – lees fusie – Groot Leiden, tussen Den Haag/Rotterdam en
Amsterdam, te stichten. Ondertussen gebeurde er weer niets, of erger, er vormden zich extra en tegen elkaar in werkende bestuurslagen tussen en boven de diverse gemeenten. Zo werkt Oegstgeest met Wassenaar op het ene gebied samen, terwijl datzelfde Wassenaar al jaren een ambtenarenapparaat met Voorschoten deelt. Inmiddels bestaat er Servicepunt 71, een samenwerking van Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude en Oegstgeest, koepels van netwerken, ondernemersverenigingen en Holland Rijnland, vooral gericht op economische activiteiten. Al ruim dertig jaar functioneert het samenwerkingsorgaan van veertien gemeenten, Holland Rijnland, als voorbeeld hoe het wel kan. Wat is er mooier dan daar de taken van uit te breiden en toe te werken naar een uiteindelijke vervanging van de gemeentebesturen, een fusie dus? Het gaat hier om een logische cluster, bestaande uit de Leidse en Alphense regio en de Duin- en Bollenstreek.
Waarom blijven wij toch om de hete brei heen draaien? Toen de heer Brinkman vorig najaar in de Pieterskerk voornoemd rapport ‘Toekomstvisie’ presenteerde, was ik tijdens de inspreekronde zo onbescheiden om als eerste naar de microfoon te grijpen, in de hoop de toon voor een fusie in te zetten, maar dan voor een grotere regio dan alleen van vier plaatsen. Ik wees de zaal er op er kennis van te dragen, dat er tevoren door de gemeenten duidelijk was afgesproken dat het woord ‘fusie’ niet in de mond mocht worden genomen. Dat zou (nog) een brug te ver zijn, daar moesten we eerst naartoe groeien. Maar wanneer dan wel? Zo roerde ik ook aan dat naar ik meen rond 1923 de eerste gesprekken zijn opgestart, om tot een samenwerkingsvorm van Groot Leiden te komen en dat wij straks kunnen vieren daar een eeuw later nog niets mee te zijn opgeschoten.
Laten we nu daarom negatief naar positief gaan omzetten. Immers, het rapport waar voornoemde Toekomstvisie op is gebaseerd, klopt naar mijn mening grotendeels in samenvatting van zaken en mogelijkheden voor die grote regio. Van zorg en welzijn, tot wonen, economie, onderwijs, verkeer, etc. aan toe. Er hoeft alleen maar een andere titel aan het verhaal te worden gegeven, namelijk: ‘Fusie Groot Leiden’. Ik raad de heer Brinkman dan ook aan om niet het huiswerk opnieuw te gaan doen, want er valt anders niet zoveel meer te verzinnen. Belangrijker is dat hij dan niet met de colleges van B&W maar met de fractievoorzitters (dus ook de oppositie) aan tafel gaat. De bevolking moet zo breed mogelijk kunnen instemmen.
De koudwatervrees moet nu toch echt eens over zijn. Kleinschaliger gezien, hebben in de fusiegemeente Teylingen Sassenheim, Voorhout en Warmond gewoon hun eigen identiteit behouden. De kwaliteit van het ambtenaren-apparaat is daar behoorlijk verbeterd. Financieel kan er dan ook beduidend meer. Zo zijn er meer positieve voorbeelden in den lande. We kunnen uiteindelijk toch niet om die fusie heen, temeer omdat enige gemeenten er anders zelfstandig te zwak voor blijven staan en het Rijk dat niet allemaal kan oplossen. Een grote agglomeratie levert aantoonbaar alleen al een veel groter economisch resultaat en navenant daaraan bestedingspatroon op, dan de som van alle kleintjes bij elkaar. Een regionaal referendum, analoog aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018, zou een idee zijn, maar hopelijk stappen enigen voor die datum over hun eigen schaduw heen.
Bij gebreke van het besluit op intergemeentelijk niveau, verwacht ik dat de Commissaris van de Koning anders de knoop zal doorhakken.
Menno Smitsloo
REACTIES [email protected] TWITTER: @MENNOSMITSLOO
