‘Wij regelen het onverwachte’
Het einde van het jaar is traditioneel een drukke periode voor de notaris. Want vaak willen ondernemers vóór 1 januari van het nieuwe jaar deals rondmaken. Dat geldt in de regel ook voor de overdacht van (familie)bedrijven aan een nieuwe eigenaar. Notaris Willem van den Eijkel van Verhees Notarissen vertelt wat de rol is van de notaris bij dit soort trajecten.
“We hebben elke maand wel een of meer overdrachten, maar de druk ligt inderdaad op het einde van het jaar”, bevestigt notaris Willem van den Eijkel van het Katwijks-Rijnsburgse notariskantoor, die kan bogen op dertig jaar ervaring in het notariaat. “Dat heeft te maken met regels en wetten, onder ander op fiscaal gebied, die veelal in het nieuwe jaar ingaan of veranderen, maar ook met het sluiten van het boekjaar op 31 december.”
Juiste route
Bij de overdracht van een bedrijf sluit de notaris meestal aan het einde van het traject aan, hoewel het soms wel eens voorkomt dat een ondernemer allereerst bij de notaris aanklopt. “Maar dat is meestal niet de juiste route”, legt Van den Eijkel uit. “Je moet eerst goed onderbouwde cijfers hebben om onder andere de waarde van het bedrijf te kunnen bepalen en die moeten toch echt bij de accountant vandaan komen.”
“Wij zijn er ten eerste voor het vastleggen van de transactie”, gaat de notaris verder. “Wij managen het hele juridische proces, zodat alle afspraken tussen de kopende en de verkopende partij netjes worden nagekomen, de nieuwe eigenaar ook echt eigenaar wordt en de verkopende partij zijn geld krijgt. Nadat dit allemaal goed is geregeld, wijzen we de ondernemer vervolgens op eventuele onvoorziene gevolgen.”
Potentieel kruitvat
Willem van den Eijkel geeft een voorbeeld: “Junior heeft de zaak van zijn ouders overgenomen en korte tijd later overlijdt hij onverwacht, waarna zijn partner het bedrijf erft. Je kunt je afvragen of dat de bedoeling was. Zoiets is een potentieel kruitvat. Dit is dan voor ons een reden om er voor te zorgen dat de opvolgingskwestie goed wordt vastgelegd in een testament, bijvoorbeeld door af te spreken dat de aandelen in zo’n geval teruggaan naar de ouders. Dit soort zaken worden in de regel niet aangekaart door de accountant of de fiscalist, die zich meer op de financiële aspecten richten. Wij zijn getraind in de vraag ‘wat als?’ Dus zaken als dood, echtscheiding, faillissement en andere onverwachte gebeurtenissen, en wat dat betekent voor inkomen en vermogen. Daar denken wij in mee en daar zit onze toegevoegde waarde. We doen meer dan alleen de overdracht, die op zichzelf niet zo spannend is, we regelen ook het onverwachte.”
Wat hier bij familiebedrijven nog bijkomt, is dat er vaak nog meer kinderen zijn, die geen aandeelhouder worden maar wel recht hebben op een deel van de erfenis na het overlijden van de ouders die het bedrijf hebben overgedragen. Met name als bij de bedrijfsoverdracht ook vermogen aan de bedrijfsopvolger is geschonken, is het verstandig om hier in het testament van de betreffende ouder aandacht aan te schenken, stelt de notaris.
Onderhandelen
De gemiddelde doorlooptijd van een bedrijfsopvolging ligt voor de notaris doorgaans op twee tot drie maanden, maar afhankelijk van de grootte van het bedrijf en de juridische complexiteit kan het ook langer duren, legt de notaris uit. “Bij familiebedrijven gaat het meestal wel snel, onder meer omdat er minder scherp hoeft te worden onderhandeld over de prijs.”
“Maar ook daar kan het langer duren, bijvoorbeeld als de vraag op tafel komt of de opvolger het bedrijf wel echt kan leiden en of die de verantwoordelijkheid wel aan kan. Ook wat betreft de waarde van het bedrijf kunnen de verwachtingen verschillen. Het is belangrijk om over al dat soort zaken goed na te denken van tevoren. Dit voorkomt gedoe in de familie, en dat familieleden niet meer met elkaar willen praten. Leg daarom zaken goed vast”, is het advies van de notaris.
Psychologie
“Er komt veel kijken bij bedrijfsopvolging, zeker bij familiebedrijven”, concludeert Willem van den Eijkel aan het einde van het gesprek. “En dan bedoel ik niet alleen het technische proces, maar ook de psychologie erachter. Om al die zaken aan het einde van de rit te mogen bezegelen, dat maakt het ambt van notaris heel mooi en interessant. Daarom staat vaak een flesje champagne koud voor dit soort transacties.”
Verhees Notarissen
Valkenburgseweg 2
2223 KD Katwijk
T 071-207 73 00
Sandtlaan 45
2231 CB Rijnsburg
T 071-207 74 00
E [email protected]
I www.netwerknotarissen.nl/kantoren/verhees-notarissen
