Een vers broodje met haring, een stukje zuur en een paar uitjes. Daar kun je Leo Hoek plezier mee doen. De Katwijker is een fan van goede haring. ,,Een eerlijk product uit de natuur, heel erg gezond en vooral zo heerlijk.’’ Het is voor hem geen straf dat hij met haring zijn dagelijks brood verdient.
Leo Hoek, directeur van de Katwijkse haringhandel A. Hoek bv. is samen met zijn broers eigenaar van dit bedrijf. Het familiebedrijf is in 1969 opgezet door vader Hoek maar ook opa Hoek handelde al in haring. Leo kwam in 1974 bij het bedrijf werken, zijn broers volgden in de jaren 80. Het bedrijf levert zuurwaren aan de detailhandel zoals zure haring, rolmopsen, salades met haring maar ook haringkuit, visfilets, pollak, mosselen en leverworst in het zuur. Het belangrijkste product is echter de maatjesharing (allemaal met het MSC-keurmerk zodat ook volgende generaties haring kunnen eten) die aan visspecialisten in het hele land wordt geleverd. Geen supermarkten want Hoek houdt van goede verse haring. “Daarvoor moet je echt bij de visspecialist zijn. De mooiste en lekkerste maatjes-haring wordt daar voor je neus schoon-gemaakt. Een goede haring glanst, heeft zacht vlees en smaakt zilt, niet zout. Je proeft de zee. Dat is het product dat wij leveren. Hoge kwaliteit en ook een beetje exclusief.’’
Zelf inkopen en verwerken
Elk jaar verwerkt de Katwijkse haringhandel ongeveer 22 miljoen haringen van de 120 miljoen haringen die jaarlijks over de toonbanken in vooral Nederland (80 miljoen) en Duitsland en België gaan. Hoek levert praktisch alleen aan Nederlandse viswinkels en de ambulante handel. Om te zorgen dat zij de eerste klas haring krijgen, vertrekt Leo Hoek in mei en juni naar het Deense Skagen waar de maatjesharing wordt ingekocht. “We hebben contacten met vaste vissersboten. Zij weten welke haringen wij willen hebben en welke prijs we willen betalen. Bij aankomst van het schip in de haven bekijk ik de vangst. Maatjesharing moet minstens 16 procent vet hebben. Dat hebben ze alleen in de maanden mei en juni want dat is de tijd dat de vis goed voedsel (plankton) vindt en flink gaat groeien. De smaak hangt af van het voedsel dat de haring heeft gegeten maar ook van de plek waar de haring is gevangen. Dat telt allemaal mee.’
Als de haring is goedgekeurd en ingekocht, wordt de verse vis gesorteerd en voor het overgrote deel naar Katwijk gestuurd om daar te worden verwerkt, gepekeld en ingevroren. In het seizoen komt dagelijks 100 ton het bedrijf aan de Lageweg binnen om te worden verwerkt tot maatjesharing. “Net zo lang tot we genoeg hebben om onze afnemers te kunnen voorzien.’’
Voor het haringbedrijf is dit de drukste tijd van het jaar. Er werken in het bedrijf 25 tot 28 vaste krachten maar in het haringseizoen komen er ongeveer tachtig personeelsleden bij. “Veel Poolse uitzendkrachten die elk jaar terugkomen. Het vaste personeel komt voor een belangrijk deel uit Katwijk en omgeving.’’De haringhandel werkt met een natuurproduct waardoor het elk jaar weer spannend is hoe de haringvangst is.
Leo Hoek: “Het is nu eind april en de vissers hebben nog geen haring gezien. Wellicht is de haring er wel maar zwemt ze op een zodanige diepte dat de vissers ze nog niet kunnen lokaliseren. Dat laat zien dat we voor alles afhankelijk zijn van wat de natuur, de zee, ons geeft. We hopen natuurlijk wel op mooie nieuwe haring op 15 juni want dan eet de consument door en stijgt de vraag.’’
Nieuwe markten
De in de diepvries bewaarde maatjesharing wordt grotendeels vers aan viswinkels en ambulante handel afgeleverd. Een deel wordt in Katwijk schoongemaakt en verpakt voor bijvoorbeeld de horeca. Op dit moment wordt geëxperimenteerd met verpakkingen met twee of drie haringen waarmee restaurants gemakkelijk salades en voorafjes kunnen maken. “Deense koks verwerken de maatjesharing vaak in gerechten. Nederlanders eten de haring bij de staart of in stukjes gesneden maar er is meer mogelijk met deze vis. We proberen dat te stimuleren door kleinere verpakkingen met schoongemaakte haring aan te bieden.’’
Leo Hoek denkt dat er op deze manier nog een markt is te winnen voor de haring die nu praktisch alleen wordtgekocht door Nederlanders en Duitsers. Ook de Japanse markt is interessant want met een maatjesharing is bijvoorbeeld prima sushi te maken. “Japanners eten sowieso veel meer vis dan Nederlanders.’’ Ook wijst hij erop dat haring een echt natuurproduct is. “Het is een eerlijk product. Er wordt niets toegevoegd behalve water en zout waardoor de vis marineert in zijn eigen enzymen. Het zit vol omega-3 en is gezond voor hart en bloedvaten. De dokter kan het zo voorschrijven.’’
Ook de verkoop van maatjesharing in de supermarkten zou de populariteit van de vis weleens kunnen vergroten. Voor veel jonge consumenten is dat de enige plek waar ze in aanraking met haring komen. “Er is nog nooit goed onderzoek gedaan naar de kopers van voorverpakte haring. Zijn het nieuwe kopers, mensen die op de prijs letten of voor het gemak gaan? We moeten onze ogen niet sluiten voor dit verkoopkanaal, ook al zie ik ook een nieuwe tendens. In Groningen en Friesland komt de SRV-wagen terug en in veel supermarkten zie je weer kleine winkeltjes met verse waren verschijnen. De visspecialist past daar prima bij. Ik denk en ik hoop dat de supermarktklanten op termijn kritischer worden en proeven dat een vers gesneden haring bij de visspecialist lekkerder is. Ik ben dus niet tegen verkoop van maatjesharing in de supermarkt. Ik koop er zelfs af en toe eentje om te testen maar heus, je proeft een enorm verschil met een verse haring.’’
Toekomst
Nieuwe markten en nieuwe toepassingen van de haring zorgen voor een goede toekomst van de Katwijkse haringhandel. Grootscheepse uitbreidingsplannen zijn er niet, ook al wordt een overname of fusie met andere haringbedrijven niet uitgesloten. Wel is er veel aandacht voor de duurzame productie. Zo maakt het bedrijf het gebruikte water schoon voor het in het riool verdwijnt en wordt zelf elektriciteit met een gasturbine geproduceerd. De warmte die hierbij vrijkomt, wordt gebruikt voor het verwarmen van de kantoren. “We denken nu aan het neerzetten van zonnepanelen op de daken van onze panden. Ook dat is de toekomst.’’
