‘De directe betrokkenheid maakt het leuk’
Michel Duijm van accountantskantoor Bouwer & Officier in Alphen aan den Rijn heeft veel bakkersbedrijven als klant in alle delen van het land en daarnaast veel mkb-bedrijven in de regio Rijnland.Negentig procent van deze ondernemers is eigenaar van een familiebedrijf. Hoe gaat de acacountant om met het thema bedrijfsopvolging en wat doet hij om deze ondernemers hierbij te helpen? Een interview.
Komt bedrijfsopvolging in de familie nog veel voor?
Michel Duijm: “Ik heb er heel regelmatig mee te maken. Toch zie je dat bedrijfsopvolging van vader op kind niet meer zo vanzelfsprekend is. Kinderen willen niet altijd meer het bedrijf overnemen en kiezen hun eigen pad. Dat komt trouwens niet alleen in de bakkerijsector voor, maar ook in andere segmenten. En dat is maar goed ook, want ik heb meegemaakt dat een bakker min of meer gedwongen de zaak overnam van zijn vader. Na verloop van tijd besloot hij de bakkerszaak toch te verkopen om vrachtwagenchauffeur te worden.”
“Maar het overnemen van een bedrijf gebeurt nog steeds. De faciliteiten om dit fiscaal-vriendelijk te doen, bijvoorbeeld de bedrijfsopvolgingsregeling, zijn er nog steeds en de voorwaarden zijn zelfs iets versoepeld, overigens niet alleen voor familieleden maar ook voor niet-familieleden, hoewel daar een schenking meestal niet aan de orde is. Dan gaat het vaak om verkoop tegen marktprijs. Het is op dit moment ook wat gemakkelijker om de financiering rond te krijgen. Bij banken is weer wat meer bereidheid om te helpen vergeleken met enkele jaren geleden.”
Wat is jouw rol bij een bedrijfsopvolging?
“Als een ondernemer aangeeft dat hij wil stoppen, kijk ik eerst samen met de ondernemer of er familie of personeel is die de zaak kan overnemen. Een partij uit de eigen branche kan ook een goede optie zijn. Overigens is de markt voor het verkopen van een bedrijf op dit moment goed, zeker als de orderportefeuille goed gevuld is en er goed personeel aanwezig is. Dat laatste is tegenwoordig, door de krappe arbeidsmarkt, ook geld waard. Ik verzorg vervolgens de cijfers, geef een indicatie van de waarde en voer vaak samen met de ondernemer de gesprekken met geïnteresseerde partijen. Samen met andere partijen doe ik dan een boeken-onderzoek bij het bedrijf dat verkocht wordt. Hier wordt een jurist bij betrokken, die ook zorgt voor het opstellen van de intentieverklaring en het koopcontract.”
Welke partijen zijn er nog meer betrokken bij een bedrijfsoverdracht?
“Ik trek altijd samen op met mijn klant. In elk geval is er van buitenaf dus een jurist bij voor met name arbeidsrechtelijke zaken en de beoordeling van de contracten en overeenkomsten die worden overgenomen. En aan het eind van de rit de notaris voor de aandelenoverdracht en de overdracht van het onroerend goed. Uiteraard is er ook altijd een fiscalist bij, maar die hebben we zelf in huis.”
Hoe is dat om te doen?
“Heel leuk. Ik ken de cijfers en historie van het bedrijf, ken alle ins en outs en weet hoe het bedrijf loopt. Bij niche-partijen vraag je je weleens af hoe je een bedrijf verkocht moet krijgen, maar vaak lukt dat toch tegen een goede prijs. In dat geval zet je zo’n bedrijf vaak breder in de markt met behulp van bedrijfsmakelaars. Er staan sowieso veel bedrijven te koop doordat de babyboomers ermee stoppen.”
“Wat het ook leuk maakt om opvolgingskwesties in familiebedrijven te regelen, is dat je heel breed met de ondernemer allerlei zaken regelt: niet alleen de opvolging zelf, maar ook of de opvolger geschikt is, of er genoeg overblijft voor een leuke oude dag en de toekomst van de ondernemer na de verkoop. Vooral de directe betrokkenheid is leuk.”
Vier tips van Michel Duijm
Begin op tijd
“Vaak zie je dat ondernemers rond hun vijftigste beginnen na te denken over stoppen, hoewel ze tegenwoordig wel vaak langer doorgaan. Maar om te voorkomen dat je op je 75ste nog steeds rondloopt in je bedrijf moet je wel op tijd beginnen met de overdracht.”
Kijk naar je persoonlijke financiële situatie
“Kijk goed naar je financiële situatie na de verkoop van je bedrijf, om te voorkomen dat je van een koude kermis thuiskomt. Dus hoe zit het met je pensioen, welk vermogen kun je uit je bedrijf halen, hoe zit het met de fiscale afrekening en wat kun je nog doen in het bedrijf om inkomsten te behouden?”
Bedenk wat je na de verkoop gaat doen
“Om te voorkomen dat je in een gat valt, is het goed om na te denken over wat je wilt gaan doen in je vrije tijd. Je kunt bijvoorbeeld goede afspraken maken over bepaalde taken die je nog blijft doen in het bedrijf of een deel van het aandeel dat je nog houdt. Die zaken kunnen worden vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst.”
Kijk of een werknemer de zaak kan overnemen
“Wat je tegenwoordig vaker ziet gebeuren, is dat werknemers participeren in het bedrijf. Zo bind je je personeel aan je bedrijf en dat is in de huidige gespannen arbeidsmarkt gunstig. Ze delen dan mee in de winst en voelen zich meer gewaardeerd. Uiteindelijk is een goede werknemer ook een soort familie. En wie weet is hij of zij een geschikt persoon om het bedrijf over te nemen.”
Bouwer & Officier Accountants en Belastingadviseurs
Hoorn 99
2404 HH Alphen aan den Rijn
085-00 26 900
[email protected]
www.bouwer-officier.nl
