Prestatiedruk lijkt maatschappelijk deels te verdwijnen. We zijn al meer gerobotiseerd dan we ons realiseren. Zo gaan bijvoorbeeld verschillende universiteiten ertoe over om de mogelijkheid te schrappen in geneeskunde cum laude af te studeren. De VU Amsterdam nam het voortouw en onder andere Utrecht en Rotterdam zullen volgen. In Leiden wordt deze eervolle vermelding nog wel gehanteerd. Andere studies zullen ook aan de beurt komen. Het is de bedoeling dat de prestatiedruk en het risico op een burn-out van de student verminderd wordt. Hierbij is de insteek dat niet meer wordt gestreefd naar hoge cijfers, maar naar het verkrijgen van kennis en vaardigeden. Er zal daardoor uit gemak steeds meer een toevlucht worden genomen tot in prestatie niet meetbare ChatGPT-uitwerkingen, dus het werken met opgeslagen gegevens. Graag zou ik weten hoe dan nog de studievorderingen van een student anders te meten zijn dan met een getal, of met slecht, matig, voldoende goed of excellent? Zo zouden door het huidige waarderingssysteem veel studenten lijden aan mentale problemen, uitputtingsklachten, eenzaamheid en prestatiedruk. Komt dat niet gewoon door de onzekerheden van een nieuwe levensfase, de verkeerde slik- en zuipcultuur van en na het ontgroenen, het oeverloze hospiteren voor een kamer of het kiezen van een te zware, zo niet verkeerde studie. Ook komt het vaak voor dat als pappa en mamma een academische graad hebben, het kind dezelfde weg moet volgen. Of juist andersom, namelijk dat er vanuit de projectiestelling bereikt moet worden, wat de ouders niet gelukt is. Ook het perspectief van de eerst jaren een baan via slecht betalende uitzendbureaus en niet te betalen woonruimte stemt de adolescent niet vrolijk. De vraag waar je dan voor bezig bent, dient zich steeds vaker aan. Wanneer cum laude en andere cijfermatige beoordelingen worden afgeschaft, zal de toevlucht tot AI steeds groter worden en de ontwikkeling van de jeugd juist verder remmen. Regelmatig gebruik van ChatGPT zal namelijk een ongezonde onafhankelijkheid bevorderen en de eigen denkvaardigheden blokkeren. Ter verkrijging van informatie, gelijk als via Google of Wikipedia is het praktisch, maar niet om een afstudeerscriptie mee te schrijven. Studeren is het aanleren van vakkundigheden, of dat nu praktische of wetenschappelijke betreft. Organiseren en soms stevig doorpakken, maken daar een wezenlijk onderdeel van uit. Te overwinnen teleurstellingen horen daarbij.
De geest blijft uit de fles, wanneer we een nieuwe regering zouden krijgen die doorgaat met het tot aan de verkiezingen gehanteerde huidige patroon. Een wijze van regeren die ook lijkt te zijn ingegeven door AI. Immers, het ontbeerde de bewindslieden aan creativiteit. Om over professionaliteit maar te zwijgen. Hoe kun je nu een onderwijzer de ministeries van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening laten bestieren. Omdat hij daar, ingegeven door de tendens van prestatiedruk wegnemen, toch niets voor elkaar bracht en brengt, kon hij Binnenlandse Zaken en Koningsrijkrelaties er ook nog wel even bijnemen. Hoe kun je het doen bestaan een minister van Financiën aan te stellen, die dusdanig weinig verstand heeft van getallen, dat ze niet in de gaten heeft dat voortzetting van haar bewind, absoluut zou leiden tot een bankroet van ons land. Regeren als robot zonder empathie, dus op basis van AI, betekent, zich baseren op bestaande patronen en geen nieuwe ideeën genereren, dus niet inspelen op de actualiteit. Laat staan dat er daarbij gebruik wordt gemaakt van emotionele intelligentie en/of dat het vermogen aanwezig is om tot snelle aanpassingen aan nieuwe situaties te komen. Regeren zonder langetermijnvisie lijkt op het afgaan op robotica en is letterlijk staatsgevaarlijk. Het leidt tot verkeerde besluiten. Op die wijze kom je tot buitengewoon stomme besluiten als tegen 28 miljard euro de temperatuur per 2030 met 0,000036 graden omlaag trachten te brengen. Alsof wij daar als op de wereldbol minuscuul klein postzegelstaatje sowieso enig vat op kunnen krijgen. We zullen het hierbij maar niet over de economie hebben. Een ondernemer kan zich een dergelijke aanpak niet veroorloven, maar ondervindt wel schade door de haar of hem opgelegde verkeerde regeltjes. Wanneer sommige politieke partijen nu eens werkelijk gaan uitvoeren wat er in hun verkiezingsprogramma staat, is er nog hoop. De ervaring heeft geleerd dat een persoon of organisatie het verste komt op eigen kracht, dus zonder zichzelf te verloochenen.
Menno Smitsloo
reacties via [email protected]
op Twitter te volgen met @mennosmitsloo
