Kent u CERN, onder de grens van Zwitserland en Frankrijk? Die grote ringvormige tunnel waar ze deeltjes met de lichtsnelheid laten botsen om te zien wat voor deeltjes er nog meer zijn? Ik begrijp er niets van, maar tegelijk fascineert het me mateloos. Fantastisch dat dit soort internationale projecten er zijn om de wereld en het universum te doorgronden. Daar doen we ons voordeel mee. Dankzij ontdekkingen in de deeltjesversneller zit de quark-computer er aan te komen. Dat een bit een één of een nul is, zal snel zijn achterhaald. In een quark computer kan een bit meerdere toestanden tegelijk zijn. En dat maakt computers exponentieel sneller.
Er zijn nog een paar deeltjesversnellers op de wereld. Die werken samen. Als de één een pakketje quarks nodig heeft, schiet de ander dat pakketje dwars door de aarde. Bijvoorbeeld van Zwitserland naar een deeltjesversneller ergens in een Amerikaanse woestijn. Dat arriveert daar zo’n beetje op hetzelfde moment en dan werken ze er daar verder mee. Ongehinderd! Hoe kan dat? Dwars door dat massieve gesteente van de aarde? Maar ook dat bestaat gewoon uit atomen, legde iemand me laatst uit. En wat is een atoom? Dat is een kern met elektronen die er omheen vliegen. Als je je de kern van het atoom voorstelt als de middenstip in het ADO stadion, dan cirkelen de elektronen er op een afstand van zo’n tien kilometer omheen. En daartussen zit… Niets. Die subatomaire deeltjes vliegen dus dwars door alles heen. Wat wij om ons heen zien en voelen, ondanks dat het soms keihard is, bestaat dus vooral uit open ruimte. En nu lijkt het er ook nog op dat de aller-allerkleinste deeltjes die nu bekend zijn, misschien bestaan uit louter trilling. Niets tastbaars, alleen maar trilling.
Nu begint u te denken: waar wil de voorzitter van een werkgeversvereniging nou weer heen? Wel, wat mij nogal aanspreekt in het concept dat alles bestaat uit trilling en open ruimte, is dat alles dynamisch is en dat de open ruimte alle gelegenheid geeft voor die dynamiek. Denken in structuren, vaste waarden, gegevens en uitgangspunten heeft zijn charme maar we moeten beseffen dat alles in ontwikkeling is. Al ons handelen is steeds weer een stapje in een continu proces. En als je dat toepast op economie en maatschappij, onze welvaart en ons welzijn, is het aan ons om de juiste richting te kiezen. Een diep besef dat niets vast is, of vast ligt, leidt tot een alerte houding, verantwoordelijkheidsbesef, de noodzaak zelf richting te bepalen en samen het juiste, het mooiste, het nuttigste te maken of te doen. De middenstip: de bal ligt klaar. Na de aftrap is alles is in beweging, de ruimte is er. Je kunt alle kanten op. Het team moet de mooiste combinaties te kiezen, zorgen dat de concurrent geen vat krijgt op de wedstrijd en zorgen dat het doel bereikt wordt.
Die deeltjes, hoe interessant ook, zij vliegen doelloos rond, ten prooi aan de natuurwetten. Wij kunnen onze mogelijkheden gebruiken om te groeien, te ontwikkelen, te winnen.
Jan Versteegh
Voorzitter VNO/NCW Rijnland
