Het leven is geen krentenbol. Zeker niet het leven van iemand die een onderneming of instelling moet leiden. Iedere dag is volgepakt met kleine en grote keuzes, beslismomenten, strategische bespiegelingen, tactische ingrepen, brandjes blussen. Als leidinggevende doe je dat in volle vaart. Maar nooit alleen.
Leidinggeven impliceert dat je mensen om je heen hebt met wie (en voor wie) je aan de slag bent. Met hen worden de klussen geklaard. Wie je daarbij precies tot je club mag rekenen, is natuurlijk van het grootste belang. Mijn ervaring is dat een goede organisatie iets weg heeft van een veldboeket: allemaal verschillende soorten bloemen in één bos. Verschillende persoonlijkheden, kwaliteiten, geuren en smaken. Is dat makkelijk? Nee. Een bosje tulpen (hoewel dat ook heel mooi kan zijn) zet je makkelijker in een vaas dan een breed gevarieerd boeket van veldbloemen. Als de kwaliteiten en karakters van de mensen om je heen verschillend zijn – en ook van jouw karakter afwijken! – krijg je tegengas. Dat is harder werken, maar, zoals ik op deze plaats wel eens eerder heb geschreven: door debat vind je beter uit wat waar is en wat goed is om te doen. Het is ook vermoeiender. Dat wel. Iemand zei laatst tegen mij: “met ja-knikkers ga je uitgerust naar huis.” Ben ik even blij dat ik elke dag moe maar voldaan naar huis rijd!
Een aspect dat bijna alle organisaties overal ter wereld met elkaar delen is: de financiën. De schoorsteen moet roken, rekeningen moeten worden betaald, mensen moeten loon naar werken ontvangen. Met geld drukken we uit wat onze bedrijven waard zijn, of ze renderen of niet, of ze functioneren of niet. Maar zeggen de harde cijfers ook wérkelijk hoe goed of slecht we het doen? Dat valt te betwijfelen. Hoe kijk je door de cijfers heen naar de organisatie?
Ik moet denken aan de ondiepe poldersloot achter mijn huis. Laatst lag er iets glimmends op de bodem. Ik wilde het grijpen, maar greep mis. Omdat het water het licht brak. Ook geld heeft een brekingsindex! Het is van het grootste belang altijd te blijven kijken naar de inherente kwaliteit van je organisatie en je mensen. En daarop in te grijpen. Cijfers zijn onmiskenbaar van belang voor je organisatie. Maar als je alleen daarnaar kijkt, ontbreekt de visie op wat je organisatie werkelijk is, waar deze voor staat, wat deze doet. Zit dat goed, dan komt de rest vanzelf. In die zin volgen de financiën de visie. Zorg dus dat er een visie is op de organisatie. Een gedeelde visie. Want waar visie ontbreekt, regeert de boekhouder en zijn we overgeleverd aan de cijfers. Dat is in the end niet wat de mensen motiveert. Wat ze wel motiveert? Trots zijn op wat je doet. Waardering. Een pluim op zijn tijd.
En een dikke pluim deel ik bij deze uit aan Remco Lammen van Kruyt, die me de ideeën voor deze column aan de hand deed. Ongetwijfeld geïnspireerd door het evenement waar we toen beiden waren: de uitreiking van de Sterkste Schakel-prijzen. Mooi event!
Jan Versteegh
VNO-NCW West
