“Voorspellen is erg lastig, vooral als het over de toekomst gaat” zei de Britse historicus A.J.P. Taylor in de jaren zestig.
Als je organisaties vraagt naar hun plannen en prognoses dan zie je wat hij met die observatie bedoelde. Volgend jaar wordt net als dit jaar, verhoogd met een obligaat groeipercentage. De kosten groeien ietsje minder, en voilà – er is weer een business plan geboren. Eens in de zoveel tijd slaat de paniek toe als blijkt dat zo’n projectie niet uitkomt. Er rollen koppen, er volgt een reorganisatie. Of erger, een faillissement. In het beste geval gaat een crisisteam bedenken hoe in te spelen op de nieuwe trend, die zich, oeps, ineens heeft aangediend.
Waarom hebben bedrijven toch zo’n moeite om met veranderingen om te gaan, zelfs als die je in het gezicht staren? Dat komt doordat ze ingericht zijn op voorspelbaarheid. Een geolied bedrijf is robuust. Het verweert zich tegen de waan van de dag. Dat is het paradoxale: je wilt enerzijds stabiliteit, maar je wilt ook snel kunnen inspelen op een essentiële veranderingen. Maar welke koers zet je dan uit als je het liefst hard rechtdoor wilt gaan? Bedrijven zoals Shell doen dat met scenarioplanning. Dat gaat zo: je “creëert” 4 toekomstige werelden en je plot de signalen die bij elk van die scenario’s passen. De strategieën bedenk je er alvast bij. Je schakelt als 1 van die werelden werkelijkheid dreigt te gaan worden. Ik heb aan den lijve ervaren hoe sterk die methode is. In 2002 dacht ik samen met een groepje mensen uit de telecomsector na over het mobiele internet in 2007. We bedachten dat in het scenario “mobile mania”, jaja bedenk maar eens iets geks, een computerfabrikant – zeg Apple- de ipodphone zou gaan uitbrengen.
Ik denk dat iedere organisatie te maken gaat krijgen met de effecten van grote It trends: Mobiel, cloud, social en big data. Gartner spreekt over de “nexus of forces”. Niets doen en hopen dat dit jouw sector niet raakt, is naïef. Wat bijvoorbeeld te denken van de hotelsector, die nu klaagt over Airbnb? Het is als de koetsen-fabrikant die in 1920 klaagde dat die ellendige automobiel zijn business kapot maakte. Mijn advies: besteed eens een middag aan scenarioplanning. Zo blijf je alert op de signalen en kan je je sneller aanpassen als de spelregels in je sector daadwerkelijk veranderen.
