Laatst werden we als belastingbetaler weer eens met de neus op pijnlijke feiten gedrukt. Hans Mulder, hoogleraar beleidsinformatica meldde de Tweede Kamer dat er jaarlijks 5 miljard wordt verkwanseld aan falende IT overheidsprojecten.
Uit dure miskleunen kan je op allerlei manieren lering trekken. De Pavlov reactie van de overheid is om nog harder te proberen alle risico’s vantevoren uit te sluiten. Specificaties worden vastgelegd in duimendikke aanbestedingen met stoere termen als “bestek” en “perceel”. De winnaars zijn bijna altijd grote bedrijven, want groot is beter en minder riskant, nietwaar. Maar het bedrijfsleven weet allang dat die aanpak faalt. Ontwikkelen van IT systemen is geen productie maar een abstract proces met een ingewikkelde en onvoorspelbare wisselwerking tussen bouwers, managers en de gebruikers. En bovendien is zo’n systeem nooit helemaal af, want altijd zijn er weer nieuwe bugs. Of tussentijds rare nieuwe wensen en inzichten. Als gevolg van, pak m beet – een besluit van een staatssecretaris of kamer. Dat allemaal precies kunnen voorspellen vereist paranormale gaven.
Al ergens rond de eeuwwisseling concludeerde nota bene het Amerikaanse ministerie van defensie dat systeemontwikkeling een creatief proces is. Een zoektocht naar een optimaal resultaat. Ze besloten om meteen in het diepe te springen door een van de meest complexe en kritische systemen, de IT van een kernonderzeer, met de “Agile” methode te gaan ontwikkelen. Kleine zelfstandige teams maken steeds kleine stapjes en testen en bespreken de tussentijdse resultaten met gebruikers. Op zeker moment besluit je dat het goed genoeg is om het te gaan gebruiken. Die aanpak bleek wel goed te werken. Software bedrijven als Microsoft en Google weten dat ook ontwikkelen al sinds aren “Agile”. Maar zo gaat dat niet bij onze overheid. Die blijft volharden in de illusie van voorspelbaarheid. En roept met de aanbestedingswet in de hand steeds opnieuw dezelfde ellende over zich af. De hoogste tijd dus om het over een andere boeg te gaan gooien. Laten we bij het volgende grote systeem nu eens alleen afspreken om met elkaar een paar duizend uur te gaan klussen aan een probleem. Met als doelstelling “we zien wel waar we uitkomen”. Klinkt eng?
Mijn tegenvraag: waarom, in het licht van de huidige verspilling, niet een keer een paar miljoen aan leergeld uitgeven aan een compleet andere aanpak? Goed voor de kleine bedrijven en zien we meteen wie er gelijk heeft.
