Van een MEAO-schooltje anno 1969 met 59 leerlingen, groeide het uit tot de huidige moloch in beroepsonderwijs met 9.400 man. De kwaliteit blijkt bij lange na niet meer die van toen en zo staat het ROC Leiden nu voor het tweede jaar op de voorlaatste plaats in de landelijke Keuzegids mbo-studies. Toch blijft bestuursvoorzitter Jeroen Knigge beweren, dat zijn octopus aan opleidingen tot het beste ROC van Nederland zal uitgroeien. Zijn scholengemeenschap verkeert echter ook financieel in zwaar weer, door onverantwoorde investeringen in megalomane nieuwbouw aan de Lammenschansweg en bij het station Leiden-Centraal. De Onderwijsinspectie ging in 2012 tot de strengste vorm van financieel toezicht over. Jacques van Gaal, de in 2010 gepensioneerde bestuursvoorzitter, weigert enig commentaar te geven, met als excuus dat het dossier voor hem is gesloten. Het NRC Handelsblad schreef dat de school ten prooi is gevallen aan wensdenken en wanbeleid, terwijl documentairemaker Frans Bromet het Leidse ROC-bestuur met graaiers en grijpers vergelijkt en dat onverantwoorde schaalvergroting toedicht. Het Ministerie van Onderwijs voert zelfs een forensisch onderzoek uit, om te achterhalen of er tijdens de gebouwen-transacties fraude heeft plaatsgevonden.
Oorzaken en gevolgen volgens mij:
• Het stichten van gebouwen (Lammenschansweg en voor het station Leiden) tegen in vorm, materialen en afmetingen veel te dure architectuur.
• Speculeren met gelden, door kostbare derivaten te kopen, om rentestijgingen op de schulden te verzekeren. Deze daalden juist en leverden een schadepost van formaat op. Een woordvoerder van ROC Leiden spreekt van een gangbare constructie. Vastgoed-investeerders noemen dit gokken.
• Het verkopen van schoolgebouw Lammenschans voor 75 miljoen euro, terwijl het 92 miljoen euro heeft gekost. Hierbij de verplichting 20 jaar tegen 3 miljoen euro per jaar terug te huren en daarna tegen 73 miljoen terug te kopen. Parkeren kost daarbij minimaal honderdduizend euro per jaar. De koper, Green Real Estate, doet een goede zaak, want ontvangt 20 jaar een oplopend rendement vanaf 4 %, met de zekerheid zijn investeringsgeld terug te krijgen. De scholengemeenschap blijft tegen die tijd met een minder courant, en technisch afgeschreven gebouw zitten. Het ROC neemt alleen zo al voor in de twintig miljoen euro aan verliezen, inclusief een vastgestelde 6 miljoen euro waardevermindering.
• Met de financiers de BNG Bank Nederlandse Gemeenten en de Deutsche Bank wordt overlegd hoe de tegenvallers zoveel mogelijk kunnen worden opgevangen. Voorlopig worden de leningen telkens met niet meer dan een maand verlengd, hetgeen het risico van faillissement met zich meebrengt.
• ‘Green’ koopt mogelijk de parkeergarage, de supermarkt en de gymzaal aan de Lammenschansweg voor 15 miljoen euro terug, waardoor een in waarde vleugellam gebouw zou overblijven.
• Financieel directeur Baatenburg de Jong beweert dat het allemaal slechts een boekhoudkundig probleem betreft. Met een nulbegroting, zou alles aan het einde van het jaar weer in balans zijn. Het vertrouwen in de begrotingen kan hier toch al niet al te groot zijn, aangezien onverwachts ook nog eens zes miljoen euro moet worden vrijgemaakt wegens een niet-begrote BTW-naheffing.
• Financieel inhoudelijk bestaat er grote onduidelijkheid over de transactie bij Leiden Centraal. Er zou hier geen verplichting tot terugkoop bestaan. Wel is ook hier sprake van een sale and leaseback constructie met dezelfde ‘Green’.
De toekomst van het ROC Leiden moet worden bepaald door de kwaliteit van het onderwijs, in plaats van het formaat gebouwen. Het is dan ook beschamend dat het schoolbestuur constateert dat het personeel naar binnen is gericht. De mentaliteit zou er één zijn van: eenmaal een vaste aanstelling, dan is je kostje gekocht. De docenten zouden zich moeten professionaliseren en op de veranderde wereld laten bijscholen. De directie beweert daarbij, dat het bedrijfsleven hen niet moet vertellen wat de nieuwste ontwikkelingen zijn. Dat weet ze zelf beter. Hierbij wordt vergeten dat de toekomst van de meeste leerlingen wel in die praktijk ligt. Zo wordt gezocht naar een nieuw hoofd ICT, en zo ook een voorzitter en lid van de Raad van Toezicht. Functies waar je juist in de huidige omstandigheden op zou moeten kunnen leunen. Het huidige College van Bestuur is, met de twee man die het beleid bepalen, toch al veel te klein voor een dergelijke organisatie.
Resumerend valt te concluderen dat het management in het nemen van verantwoordelijkheid is achtergebleven, niet de benodigde expertises in huis heeft gehaald en dus ook vergat tijdig de schades zoveel mogelijk te beperken. De menselijke maat is in velerlei opzichten overschreden, vind ik als bezorgde oud leerling van 1969.
