Vroeger vroeg men naar elkanders welstand. Dat gebeurt nog steeds, maar vroeger werd ook naar het antwoord geluisterd. Hoe gaat het? Goed, met jou? Ook goed. En weg zijn we weer. In ieder geval weg van de persoon, weer terug naar de zaak. De gewoonte om echt op elkaar betrokken te zijn, lijkt af te brokkelen. Hebben we daar niet een mooi woord voor?
Het lijkt een trend. Vragen naar de welstand wordt afgeschaft. Welstandnota’s en welstandstoetsing worden met een beknopte motivatie naar het ronde archief verwezen. Het motief: bezuiniging. Het levert ook wel wat op: in een middelgrote voorbeeld-gemeente wordt door de gemeenteraad een jaarlijkse besparing van € 22 mille verwacht. Op de totale begroting is dat uiterst marginaal, maar het is toch iets. De gevolgen zijn in hetzelfde raadsbesluit verwoord: ‘minder regels’, ‘minder mogelijkheden in te grijpen bij bouwplannen’ en ‘verrommeling straatbeeld en kwaliteit leefomgeving’. Ik ben zo vrij de eerste twee gevolgen door te strepen. Dat zijn geen gevolgen, maar beschrijvingen van de intrekking. De verrommeling is het verwachte gevolg.
In het raadsbesluit ontbreekt een verwijzing naar regels voor beeldkwaliteit in bestemmingsplannen. Een vangnet ontbreekt. En dat gebeurt bij meer gemeentes. Nu zijn er mijns inziens terecht kritische noten gekraakt over subjectieve of zinloze welstandstoetsing. Er is beslist sprake van badwater. Geen reden echter om ook het kind weg te gooien: borging en beheersing van de kwaliteit van de openbare ruimte. Het lijkt op doorslaan, van het ene uiterste in het andere. Ineens is er angst voor ruimtelijke randvoorwaarden. Dat is jammer, want het is niet nodig. ‘Vrijheid binnen zinnige kaders’ is een fundament voor iedere vorm van samenleving. Gelukkig kennen we voorbeelden dat het kan. Dat zonder zinloze welstandstoetsing toch de verrommeling wordt voorkomen, dat het toch niet ‘ieder voor zich’ wordt. Door goed geformuleerde kaders.
Hoe maakt u het? Prima, en u? Mede daardoor ook prima, dank u.
Marnix Zwart, adjunct-directeur van Bedrijfsadvies te Alphen aan den Rijn, een adviesbureau op het gebied van milieu, arbo, kwaliteit en parkmanagement.
Telefoon (0172) 42 31 30, Internet: www.bedrijfsadvies.nu.
