Rinus Michels zei nooit dat ‘voetbal net oorlog is’, maar hij bedoelde het wel. Zelf word ik er blijer van om voetbal – en sport in het algemeen – te vergelijken met een onderneming. Net als in sport wil je met je onderneming winnen, daarvoor stel je een plan op, verzamel je een team en spullen. Je gaat oefenen om het beste resultaat te produceren en in de markt de wedstrijd met je concurrenten te winnen. Maar gaat dat eigenlijk wel op?
In het interview met het AD aan de vooravond van Ajax-Celtic in 1971 probeerde Michels uit te leggen hoe ver een voetballer moet willen gaan om te kunnen winnen: ‘Topvoetbal is net zoiets als oorlog. Wie te netjes blijft, is verloren.’ Wanneer je als ondernemer op die manier met een voetbalcoach vergeleken wordt zullen de rillingen over je rug lopen. De meeste ondernemers ‘zitten helemaal niet zo in de wedstrijd’. Want hoewel ze competitief zijn ingesteld, vinden de meesteen het belangrijker om mee te doen, dan om te winnen.
Wat is ‘winnen’ voor een onderneming?
Natuurlijk wil je het als onderneming goed doen. Maar waar meten de meeste ondernemers dat aan af? Wanneer je goed financieel resultaat behaalt, dan noem je dat ‘winst’. Maar van wie of wat heb je dan eigenlijk gewonnen? De makkelijkste manier om altijd winst te halen is ervoor te zorgen dat je de enige bent die een product of dienst kan leveren.
Maar ja, monopolies zijn gelukkig verboden in Nederland; hoewel een handvol bedrijven er toch mee weg lijkt te komen. Google is vrijwel de enige serieuze zoekmachine en ons Nederlandse – oh, wat zijn we trots – ASML is heer en meester in de fabricage van chipmachines. Toch vinden wij met zijn allen dat die bedrijven ‘het speelveld’ wel heel erg mee hebben en dat de ‘arbitrage tekort schiet’. Ondernemen zónder ‘tegenstander’ vinden wij, letterlijk, ‘niet sportief.’ Wat overblijft is het doel van iedere ondernemer om het werk telkens beter te doen. En zelfs daar zullen alleen de zeer gewiekste ondernemers dat opvatten als ‘meer scoren’ dan een concurrent. In de meeste bedrijfstakken gunt men elkaar het licht in de ogen
Winnen van jezelf
Dus als je niet wint van de klant (natuurlijk niet) en niet hoeft te winnen van een collega, waar haal je dan je voldoening vandaan? Een belangrijke motivatie voor ondernemers is om zélf steeds beter te worden. Om te winnen van wie je gisteren was. Goed ondernemen is vergelijkbaar met de sporter – in zijn eentje of met een team – die steeds meer uit zichzelf weet te halen. En een goede bedrijfsleider zal, net als een sportcoach, zijn best doen om het zijn team mogelijk te maken dat te behalen. Voor het halen van een betere prestatie voor jezelf als ondernemer hebben sportcoaches zinnige adviezen. Een van de belangrijkste is het ‘versterken van succes’. Dwing jezelf, of je teamleden, nooit om werkzaamheden die je niet liggen alsnog te doen. Sommige teamleden kunnen nu eenmaal beter ‘passen’, dan ‘scoren’. Je haalt meer resultaat door goed te kijken of de juiste man of vrouw op de juiste plek staat. Het mooiste voorbeeld daarvan is de coach die een honkbalteam samenstelde van ondergewaardeerde spelers met een veelbelovende specialiteit. Kijk de film ‘Moneyball’ die daarover gemaakt is!
Stel haalbare doelen
Waarom zegt geen coach ooit dat zijn team het EK zal winnen? De Spaanse en de Duitse coaches zouden dat, alleen al op basis van de statistiek, kunnen durven. Maar de Grieken hebben ook een keer gewonnen en zelfs Nederland! Over de lange termijn zie je dat er bijna geen peil op te trekken is wie er gaat winnen. Een onderneming zou je daarom beter met een nationale voetbalbond kunnen vergelijken, dan met een kampioenenteam. De bond moet over vele jaren zorgen dat het beste team met de beste coach worden afgevaardigd, maar de bond heeft – net als een ondernemer – te maken met externe omstandigheden die het behalen van een consistent resultaat flink in de weg kunnen zitten. ‘Geen enkel plan overleeft met enige zekerheid het contact met de realiteit’, is een ander citaat van een strateeg. Kun je dan helemaal niets plannen, moet je maar afwachten ‘hoe het balletje rolt’? Dat is gelukkig ook niet waar en ook daar hebben sportcoaches een goed antwoord op: ‘Stel haalbare doelen’. Je kunt niet in één klap een wedstrijd naar je hand zetten. Je kunt wel kleine succesjes aan elkaar rijgen, waarmee je je uitgangspositie om te ‘scoren’ verbetert.
Geniet van de sportzomer
Kortom: zorg als ondernemer dat je je team en je plannen op orde hebt en ga uit van je eigen kracht. Succesvol ondernemen is meer een marathon, dan een sprint, maar dan wel eentje in teamverband. En als het dan ook nog lukt om dienstbaar te zijn voor je klanten, zonder je concurrenten onder het gras te schoffelen, dan kun je deze zomer samen met je team genieten van de sportieve prestaties van voetballers, olympiërs, fietsers, tennissers, coureurs en noem maar op.
Een fijne sportzomer gewenst!
